|
1877 1881 |
1882 1883 1884 1885 1886 |
1887 1888 1890 1891 |
|
|
 |
1889: På innstig hjå Eg kom farande heilt frå Sunnmør, og hadde prenteverk og prentefolk med meg. Eg skulde ta romet hans Ivar i «Fedraheimen», var meiningi. Me skulde no få billegare prenting åt bladet en det nokon gong hadde havt, og kanskje den dag koma at det skulde bera seg. Det er kl. 5 ein kald vintermorgo eg stig av på Tynnset og spør etter ’n Ivar. Ein jarnvegsmann viser meg til eit skogholt ti minuttars veg frå stasjonen. Huset ligg einbølt i ein rudning. Det er som ei husmannshytte å sjå til, kanskje noko større. Eg bankar på. Ingen svarar. Eg bankar på andre gongen. Ingen svarar. Då stig eg inn. Eit langbord stend midt etter golvet. Haugar av blad og bøker ligg på bordet og rundt alle veggjer. Og der stend ei lang seng med ein feld i. Eg gjeng burt til. Det liver under felden; han lettar på seg. Nokre svarte hårduster på ein halvsnaud skolt stikk seg fram. – Det er Ivar. «Er du so morgongriug?» seier han halvt i ørska. «Ikkje eg, men trænet,» svarar eg. «Trænet?» «Ja, det sette meg av her på Tynnset for ei stund sidan; eg hadde kje billet lenger.» «Du fær sjå til å sitje då,» seier han og sprett fram på golvet. «Du hev det ikkje svært varmt,» seier eg. «So? Det er då vel bra mildt her idag? Noko varmehus er det ikkje. Men legg eg godt i omnen, so kan eg då drive det til 4 gradars v a r m e – burt med omnen ja.» «Men veit du ikkje at eit prentehus må vera varmt?» «Er det maskina eller folka som må ha det varmt?» «Både maskina og folka.» «Kor mange er dei?» «Det er mann og kone.» «Men dei kan vel liggje i ei seng?» «Um natti ja. Men dei må ha det varmt um d a g e n .» Han klær seg i hovudet. «Det kunde vera dersom me fekk ein omn til; og so bytte dør og glas og stelte litt på taket.» Då han hev klædt seg, kveikjer han i omnen, set «Svarte-Lars» på, og ei panne med amerikansk flesk. Han steikjer og brasar til han fær alt feittet or flesket. So rører han mjøl utpå med ein pinne, rører det saman til ei røre, og steikjer det, til alt er svart som kol. So set han panna på bordet og slær svartkaffe i eit par svarte koppar. «Du er vel svolten,» seier han, «sjå til å få deg litt mat.» «Kva kallar du dette?» spør eg då eg hev smakt på retten. «Sluring,» seier han. Me kjem so inn på det ålvorlege. Han fortel um Krapotkin. Eg lyer på med andakt. Eg hadde alt lese nokre ord av ein Chicago-anarkist, so eg var forviten. Han fortel, so me gløymer både «Svarte-Lars» og «sluringen». Tilslutt flir han meg nokre anarkistskrifter. Sidan kjem røa inn på «Fedraheimen». «Kor mange tingarar hev bladet?» spør eg. «8–9 hundrad.» «Betalar dei?» «Å ja, sume av dei. Her er bøkerne.» * Ut på dagen kjem prentaren og kona hans. Det er ikkje større greierne han hev en at han hev det med seg som reisegods og fær rom til det i denne stova. Mannen hev laga det sjølv, både maskina og det andre. Um kvelden kjen nærmaste grannen, lensmannen. Ivar held vælkomstlag på flatsbrød og fenaknok. «Ja skål då,» seier lensmannen til Ivar. «Du er meir lur en eg hadde tenkt. – Du fær ein a n n a n til å kosta gravølet.» Eg skyna ikkje meiningi den gongen. Men leid utpå våren eg skulde til å kanne dei tingarane som hadde betalt, då tok eg til å skyne kva lensmannen hadde meint. Men han skulde ikkje få rett, tenkte eg. Då eg hadde stroke ut, til det berre var att ei 2–300 tingararar, tok eg foten fat rundt landet og skulde preike anarkisme. Det munde vera lettare å få folk til å forstå på den måten, tenkte eg. Og då eg hadde fare eit halvt år, kom «Fedraheimen» ut på nytt lag – denne gongen frå Skien. Frå denne fyrste ferdi er her inkje fortalt; det laut nok verta ei bok for seg, det. Det er frå eit par seinare utferder eg hev henta desse stubbande, det meste frå den tidi eg for og sanka innskot til det nye målbladet vårt. Kan no lesaren av og til få seg litt moro, so ynskjer ikkje eg meir. Rasmus Steinsvik, |